Vendet e Bashkimit Evropian që po përgatiten për shkurtime të mëtejshme në furnizimin me gaz rus miratuan të martën një plan të dobësuar emergjence për të frenuar kërkesën, pas arritjes së marrëveshjeve kompromisi për të kufizuar reduktimet për disa vende.

Evropa përballet me një shtrëngim më të fortë të gazit nga e mërkura, kur Gazprom i Rusisë (GAZP.MM) ka thënë se do të shkurtojë rrjedhat përmes gazsjellësit Nord Stream 1 në Gjermani në një të pestën e kapacitetit.

Disa vende të BE-së po përballen tashmë me furnizime më të ulëta ruse, Brukseli po u kërkon vendeve anëtare të kursejnë gazin dhe ta ruajnë atë për dimër, nga frika se Rusia do të ndërpresë plotësisht flukset në shenjë hakmarrjeje për sanksionet për luftën në Ukrainë. Ministrat e Energjisë miratuan një propozim për të gjitha vendet e BE-së për të ulur vullnetarisht përdorimin e gazit me 15% në periudhën gusht-mars nga mesatarja 2017-2021.

Shkurtimet mund të bëhen të detyrueshme në një emergjencë të furnizimit, me kusht që shumica e vendeve të BE-së të bien dakord. Por anëtarët ranë dakord të përjashtonin industri të shumta nga ulja e detyrueshme prej 15%.

Ministri gjerman i Ekonomisë Robert Habeck tha se marrëveshja do t’i tregonte presidentit rus Vladimir Putin se Evropa mbetet e bashkuar. “Nuk do të na ndani,” tha Habeck.

Hungaria ishte i vetmi vend që e kundërshtoi marrëveshjen, thanë dy zyrtarë të BE-së.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskiy tha se Rusia po shkurtonte furnizimet për të imponuar “terror çmimesh” kundër Evropës.

“Duke përdorur Gazprom, Moska po bën gjithçka që mundet për ta bërë këtë dimër sa më të ashpër të jetë e mundur për vendet evropiane. Terrorit duhet t’i jepet përgjigje, vendosni sanksione,” tha ai në një fjalim video të martën.

Gazprom ka fajësuar reduktimin e tij të fundit për nevojën për të ndaluar funksionimin e një turbine. Shefi i energjisë i BE-së, Kadri Simson e hodhi poshtë këtë arsye, duke e quajtur masën “të motivuar politikisht”.

Simson tha se marrëveshja duhet të sigurojë që vendet të kursejnë mjaftueshëm gaz për të mbijetuar një dimër mesatar, nëse Rusia ndërpret plotësisht furnizimet tani, por një dimër jashtëzakonisht i ftohtë do të kërkonte masa më të rrepta.

Rusia furnizoi 40% të gazit të BE-së përpara se të pushtonte Ukrainën më 24 shkurt.

Marrëveshja e BE-së do të përjashtonte nga reduktimi i detyrueshëm i gazit prej 15% Irlandën, Maltën dhe Qipron. Këto vende nuk janë të lidhura me rrjetet e gazit të vendeve të tjera anëtare dhe për këtë arsye nuk mund të ndajnë gaz rezervë nëse është e nevojshme.

Vendet me aftësi të kufizuar për të eksportuar gaz në vendet e tjera të BE-së mund të kërkojnë një objektiv më të ulët, me kusht që të eksportojnë atë që munden. Kjo mund të përfshijë Spanjën, e cila nuk mbështetet në gazin rus dhe fillimisht e kishte kundërshtuar planin.

“Të gjithë e kuptojnë se kur dikush kërkon ndihmë, ju duhet të ndihmoni,” tha ministrja spanjolle e Energjisë Teresa Ribera.

Vendet që arrijnë një objektiv të BE-së për mbushjen e magazinave të gazit deri në gusht mund të përballen gjithashtu me objektiva më të dobëta, duke zbutur potencialisht shkurtimet për rreth një duzinë shtetesh me magazinim relativisht të plotë, duke përfshirë Gjermaninë dhe Italinë.

Shtetet mund të përjashtojnë gazin e përdorur në industri kritike, të tilla si prodhimi i çelikut me energji intensive.

Ministri italian i Tranzicionit Ekologjik Roberto Cingolani tha se objektivi detyrues i vendit do të ishte më afër 7% se 15%, pasi të merren parasysh reduktimet e gazit që ka bërë në krahasim me vitet e mëparshme.

Lajmet për rënien e fundit të furnizimit kanë rritur çmimet e gazit, duke shtuar koston e mbushjes së magazinimit, duke krijuar stimuj për të përdorur më pak.

Të martën, kontrata e parë mujore holandeze u rrit me më shumë se 10% dhe është rreth 430% më e lartë se një vit më parë.

Plani ka testuar solidaritetin e vendeve. Polonia miratoi marrëveshjen, por ministrja e klimës Anna Moskwa tha se industria e një vendi nuk duhet të detyrohet të përdorë më pak gaz për të ndihmuar shtetet e tjera.

Të tjerët ishin më pozitivë, duke përfshirë Maltën dhe Portugalinë, të cilat fituan objektiva më të buta. Ministrja malteze e energjisë, Miriam Dalli tha se marrëveshja pasqyronte situatat e ndryshme energjetike të vendeve.

“Ne arritëm të përçojmë një mesazh të fortë solidariteti”, tha ajo.

Disa ngritën shqetësimin se kursimet nuk do të ishin ende të mjaftueshme për të shmangur mungesën e dimrit. Nivelet ndryshojnë midis vendeve, por BE-ja ka reduktuar përdorimin e saj të kombinuar të gazit me vetëm 5%, pavarësisht muajve të rritjes së çmimeve dhe furnizimeve ruse.

“15% ndoshta nuk do të jenë të mjaftueshme, duke pasur parasysh atë që rusët sapo kanë njoftuar,” tha ministri irlandez i mjedisit Eamon Ryan.