Shkencëtarët ushtarakë rusë hulumtuan përdorimin e lisë së majmunëve si një armë biologjike deri të paktën në fillim të viteve 1990, sipas intervistave të reja të rishfaqura me një ish-kolonel të ushtrisë ruse.
Ken Alibek, i cili ishte zëvendës-shefi i programit të armëve biologjike të BRSS deri në rënien e tij në 1991 dhe qëndroi deri një vit më vonë, pretendon se mbikëqyrte 32,000 punonjës me mbi 40 objekte.

Pasi u transferua në SHBA, ai zbuloi se si sovjetikët kishin hetuar një sërë sëmundjesh infektive për përdorim në luftë, duke u fokusuar te lija derisa çrrënjosja e tij përmes programeve globale të vaksinave i detyroi ata të hiqnin dorë nga ideja.
Në një intervistë të vitit 1998 ai shpjegoi se ishte përjashtuar pasi rastet e humbura të shkaktuara nga një rrjedhje aksidentale në Rusi tani do të ishin ‘të vështira për t’u shpjeguar komunitetit ndërkombëtar’.

“Kështu që ne zhvilluam një program të veçantë për të përcaktuar se çfarë virusesh “model” mund të përdoren në vend të lisë njerëzore. Ne testuam virusin vaccinia, virusin e lisë së miut, virusin e lisë së lepurit dhe virusin e lisë së majmunëve si modele për linë. Ideja ishte që e gjithë puna kërkimore dhe zhvillimore të kryhej duke përdorur këto viruse model. Pasi të kishim marrë një sërë rezultatesh pozitive, do të duheshin vetëm dy javë për të kryer të njëjtat manipulime me virusin e lisë dhe për të grumbulluar agjentin e luftës. Ne do të kishim në arsenalin tonë një virus të lisë të ndryshuar gjenetikisht që mund të zëvendësonte atë të mëparshëm.”

Ministria ruse e Mbrojtjes vendosi të vazhdojë punën me linë e majmunëve për të “krijuar armë biologjike të ardhshme” pas përfundimit të BRSS, shton Dr.Alibek.
Në të njëjtin vit, ai u soll përpara një seance dëgjimore të Kongresit të Shteteve të Bashkuara, ku tha se ishte “i bindur se programi i armëve biologjike të Rusisë nuk ishte çmontuar plotësisht”.
Pretendimet e tij u mbështetën nga një ish-inspektor armësh të Kombeve të Bashkuara disa vite më vonë.
Jonathan Tucker, i cili u largua nga Komisioni i Posaçëm i OKB-së për të punuar në Institutin Monterey në Uashington, i tha United Press International se kishte ende dyshime që lija e majmunëve mund të projektohej si një bioarmë.

Ai tha se mbrojtja nga vaksina kundër lisë do të ishte e mjaftueshme për të zmbrapsur infeksionet, por shumë vende kanë mbajtur vetëm rezerva të moderuara të vaksinës që kur sëmundja u çrrënjos.
Një tjetër ish-inspektor i armëve i OKB-së, i cili nuk donte të përmendej, u citua në raport të thoshte: “Nuk ka asnjë konfirmim që lija e majmunëve ka rrjedhur, por potenciali ekziston”.
I intervistuar sërish për të njëjtin raport, tha se megjithëse nuk ishte në dijeni të ndonjë shpërthimi, ‘nuk ishte problem të merrte ndonjë nga viruset e ortopoksit (lisë së majmunit)’.

Në kohën e raportimit, lija e majmunëve nuk mendohej të ishte e transmetueshme mes njerëzve. Megjithatë, tashmë dihet se virusi mund të përhapet përmes kontaktit të zgjatur ballë për ballë.
Tani ka 20 raste në Britani siç zbuloi të premten sekretari i shëndetësisë Sajid Javid, megjithëse ‘shumica e rasteve’ janë të lehta.

Virusi është zbuluar edhe në nëntë vende të tjera jashtë Afrikës Qendrore dhe Perëndimore, ku janë përqendruar shumica e rasteve të para.
Shkencëtarët afrikanë kanë thënë se janë të habitur nga përhapja. Britania tani po grumbullon vaksina kundër lisë si një masë paraprake.

*Tibo News