Rusia ka bllokuar miratimin e një deklarate të përbashkët nga një konferencë e Kombeve të Bashkuara për çarmatimin bërthamor.

Traktati i Mospërhapjes Bërthamore, i cili rishikohet nga 191 nënshkruesit e tij çdo pesë vjet, synon të parandalojë përhapjen e armëve bërthamore.

Rusia kundërshtoi një draft tekst duke përmendur “shqetësimin e madh” mbi aktivitetet ushtarake rreth centraleve bërthamore të Ukrainës, në veçanti Zaporizhzhia.

Pjesëmarrësit në rishikimin e fundit në 2015 gjithashtu nuk arritën një marrëveshje.

Takimi i vitit 2022, i cili duhej të ishte në vitin 2020, u vonua për shkak të pandemisë Covid-19. Dështimi për të rënë dakord për një deklaratë të përbashkët pasoi një konferencë katër-javore në Nju Jork.

Ministrja e Jashtme Australiane Penny Wong tha se ishte “thellësisht e zhgënjyer” nga mungesa e marrëveshjes.

“Rusia pengoi përparimin duke refuzuar të bëjë kompromis për tekstin e propozuar të pranuar nga të gjitha shtetet e tjera,” tha ajo.

Përfaqësuesja e SHBA-së, ambasadorja Bonnie Jenkins, tha se SHBA-ja “ndjen keqardhje të thellë për këtë rezultat, dhe aq më tepër për veprimet e Rusisë që na çuan këtu sot”.

Rusia ishte kundër një pjese të tekstit që shprehte “shqetësim të madh” për aktivitetet ushtarake rreth termocentraleve të Ukrainës, duke përfshirë centralin bërthamor të Zaporizhzhia, të cilin Rusia e kapi në fillim të luftës në Ukrainë.

Draft seksioni gjithashtu vuri në dukje “humbjen e kontrollit nga autoritetet kompetente ukrainase mbi vendndodhje të tilla si rezultat i atyre aktiviteteve ushtarake dhe ndikimin e tyre të thellë negativ në siguri”.

Përfaqësuesi i Rusisë, Igor Vishnevetsky, tha se draft tekstit përfundimtar i mungonte “ekuilibri”.

“Delegacioni ynë ka një kundërshtim kyç për disa paragrafë që janë haptazi politik në natyrë,” tha ai, duke shtuar se edhe vendet e tjera nuk u pajtuan me tekstin.

Dokumenti përfundimtar kishte nevojë për miratimin e të gjitha vendeve në konferencë. Një numër vendesh, përfshirë Holandën dhe Kinën, shprehën zhgënjimin që nuk ishte arritur asnjë konsensus.

Holandezët thanë se ishin “të kënaqur me diskutimet e dobishme”, por “shumë të zhgënjyer që nuk kemi arritur konsensus”.

Ambasadori i Kinës, ndërkohë, tha se pavarësisht mungesës së marrëveshjes, procesi ishte “një praktikë e rëndësishme e sigurisë së përbashkët dhe multilateralizmit të vërtetë”.

Fushata Ndërkombëtare për Shfuqizimin e Armëve Bërthamore shprehu keqardhjen që “në një vit kur një shtet i armatosur me armë bërthamore pushtoi një shtet të armatosur jobërthamor, një takim i pothuajse të gjitha vendeve në botë dështoi për të ndërmarrë veprime për çarmatimin bërthamor”, ndërsa Shoqata e Kontrollit të Armëve tha se konferenca përfaqësonte një “mundësi të humbur për të forcuar traktatin dhe sigurinë globale”.

Traktati i Mospërhapjes, i mbështetur nga 190 vende në vitin 1970, angazhon vendet që nënshkruan, duke përfshirë SHBA-në, Rusinë, Francën, Mbretërinë e Bashkuar dhe Kinën, të reduktojnë rezervat e tyre dhe të ndalojnë të tjerët të marrin armë bërthamore.

Javën e kaluar, termocentrali Zaporizhzhia u shkëput përkohësisht nga rrjeti elektrik, duke rritur frikën për një fatkeqësi të mundshme rrezatimi.

Ushtria ruse mori kontrollin e uzinës, centralin bërthamor më të madh në Evropë, në fillim të marsit, por ai ende po operohet nga stafi ukrainas në kushte të vështira.

Mbikëqyrësi bërthamor i OKB-së, Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA), pritet të organizojë një udhëtim në uzinën e Zaporizhzhia në ditët në vijim për të inspektuar objektet atje.

Javën e kaluar, Rusia tha se do të lejonte inspektorët e IAEA të vizitonin uzinën.

 

*TiboNews