Njëri nga të dy do të bëhet kryeministri i ri i Britanisë në shtator: ish-ministri i Financave Rishi Sunak dhe Sekretarja e Jashtme Liz Truss u emëruan finalistë të mërkurën për të pasuar kontroversin Boris Johnson.

Pas dorëheqjes së Johnson më 7 korrik si lider i Partisë Konservatore, duke e detyruar atë të largohej nga kreu i qeverisë sapo të gjente një pasardhës për të, filloi një proces i gjatë i brendshëm për ta zëvendësuar.

Deputetët konservatorë votuan për ditë të tëra mes kandidatëve të shumtë në raundet e njëpasnjëshme me eliminim, duke përfunduar me dy të mërkurën: Sunak me 137 vota dhe Truss me 113.

Ish-ministrja e mbrojtjes Penny Mordaunt u la jashtë me 105 mbështetës.

Tani, gati 200 000 anëtarët e formacionit do të duhet të zgjedhin midis Sunak dhe Truss përmes një votimi postar të mbajtur në gusht. Fituesi do të shpallet më 5 shtator.

Kështu, Mbretëria e Bashkuar mund të ketë kreun e saj të parë të qeverisë me origjinë aziatike, pasi gjyshërit e Sunak ishin emigrantë indianë ose kryeministren e tretë në historinë e saj.

Dy finalistët do të bëjnë fushatë përpara bazave dhe pavarësisht mbështetjes së fortë mes deputetëve, Sunak nuk është i sigurt për fitoren. Sondazhet midis anëtarëve të partisë parashikuan se ai mund të humbiste me një diferencë të madhe. Por kjo ndodhi përpara se të gjendej i vetëm përballë Trussit.

“Unë kam thënë gjithmonë se dua të jem i sinqertë me popullin britanik për sfidat me të cilat përballemi dhe të jem përgjegjës në adresimin e tyre,” tha Sunak në një video të publikuar pas emërimit të tij, kundër uljes së taksave pavarësisht inflacionit rekord, 9.4% nga viti në vit.

“Unë mendoj se ulja e taksave dhe krijimi i mundësive do të na ndihmojë të arrijmë rritjen ekonomike që i nevojitet Mbretërisë së Bashkuar,” tha Truss, një admiruese e madhe e ish-kryeministres Margaret Thatcher dhe politikave të saj.

I zgjedhuri do të qeverisë deri në zgjedhjet e ardhshme legjislative, të planifikuara për vitin 2024, të cilat të dy pretenduan se mund të fitonin kundër opozitës laburiste.

Gjithashtu të mërkurën, Johnson bëri paraqitjen e tij të fundit për t’iu përgjigjur pyetjeve javore kryeministrit përpara pushimit të Parlamentit, i cili do të ketë një kryetar të ri të qeverisë kur të kthehet nga pushimet.

“Hasta la vista, baby!”, dha ai lamtumirën, duke përdorur frazën e famshme të filmit “Terminator 2”, nën duartrokitjet e mbështetësve të tij dhe brohoritjeve të opozitës, të cilët e qortuan për dështime, mashtrime, përçarje dhe skandale në tre vitet e tij në detyrë.

Truss dhe Sunak do të përballen me njëri-tjetrin në një debat të organizuar nga BBC të hënën pasi kanë sulmuar njëri-tjetrin shumë ashpër në precedent, së bashku me kandidatët e tjerë.

Këto lloj zgjedhjesh të brendshme janë të zakonshme në një Parti Konservatore që është mësuar të heqë qafe liderët e saj kur ata nuk kanë më apel elektoral.

Vetë Johnson erdhi në pushtet në korrik 2019, i zgjedhur për të zëvendësuar Theresa May si udhëheqëse, përpara se të fitonte shumicën më të madhe konservatore në 40 vjet në zgjedhjet e parakohshme parlamentare katër muaj më vonë.

Mordaunt, një rezervist i Marinës, i cili ishte për një kohë të shkurtër ministër i mbrojtjes, po konkurronte si kandidat për “ndryshim”, kundër dy kandidatëve të tjerë dhe gëzonte një popullaritet shumë të lartë midis bazave konservatore.

Ish-ministri David Davis kishte akuzuar Sunak se i kishte dhënë votat e mbështetësve të tij Truss-it për të shmangur përballjen me Mordaunt në betejën përfundimtare, gjë që Truss e mohoi me vendosmëri. “Ai dëshiron të përballet me Liz-in, sepse ajo është personi që do të humbasë debatin kundër tij”, tha Davis. “Kjo është fushata më e ndyrë që kam parë ndonjëherë”, shtoi ai.

Miliarderi Sunak, deputeti më i pasur i Britanisë së Madhe, shihet në rrethin e Johnson si njeriu që e tradhtoi duke njoftuar dorëheqjen e tij më 5 korrik, duke nxitur 60 dorëheqje të tjera nga qeveria.

Kjo përfundimisht shkaktoi rënien e liderit konservator, të braktisur nga partia e tij në një kontekst skandalesh të shumta që rënduan popullaritetin e tij.