Vendet nordike janë gjithmonë fituese kur bëhet fjalë për garën e lumturisë. Finlanda zuri vendin e parë për të gjashtin vit radhazi në 2023, e ndjekur nga Danimarka dhe Islanda. Por pse janë kaq të lumtur?

Disa thonë se kjo është për shkak se ata janë popullsi më të vogla, homogjenë dhe të pasur. Disa vite më parë, një studim sugjeroi se kjo ndodhte sepse ata janë gjenetikisht të destinuar të jenë më të lumtur.

Por sipas Raportit Botëror të Lumturisë (WHR), teori të tilla janë të pasakta.

Së pari, le të flasim për paratë

Vendet nordike janë të gjitha relativisht të pasura dhe të lumtura, por jo të gjitha kombet relativisht të pasura janë të lumtura si nordikët. Singapori, një nga më të pasurit në botë, është në vendin e 25-të, ndërsa Arabia Saudite, e shtata më e pasura në botë, është në vendin e 26-të.

Faktori i vetëm i parasë që duhet të shqyrtojmë është se vendet nordike janë të njohura për nivele të ulëta të pabarazisë në të ardhura, megjithatë studiuesit nuk kanë vërtetuar se kjo lidhet në të vërtetë me kënaqësinë e jetës. Megjithatë, ajo që ata kanë qenë në gjendje të vërtetojnë është se nëse pabarazia në të ardhura çon në mosbesim, atëherë ajo kontribuon drejtpërdrejt në kënaqësi më të ulët të jetës. E thënë thjesht, njerëzit me të vërtetë e urrejnë të ndihen të mashtruar.

Duhet të jetë gjenetika? A janë biologjikisht të predispozuar për të qenë të lumtur?

Edhe nëse përgjigja për këtë pyetje do të ishte një po, kjo do të përfshinte vetëm rreth një të tretën e figurës.

Shkenca na ka thënë prej vitesh se gjenetika luan një rol në shpjegimin e kënaqësisë së njerëzve me jetën e tyre. Është ajo që ekspertët e lumturisë i quajnë ‘biomarkerët’ e lumturisë.

Megjithatë, studimet na tregojnë se 60 deri në 70 për qind e ndryshimit në lumturinë mes njerëzve shkaktohet nga faktorë mjedisorë, kështu që vetëm 30 deri në 40 për qind e mbetur i atribuohet gjenetikës.

Nuk është për shkak se ata janë kombe ‘të vogla’ dhe ‘homogjene’

Autorët e WHR thonë gjithashtu se ata nuk kanë arritur të tregojnë një lidhje midis madhësisë së popullsisë së një vendi dhe kënaqësisë nga jeta.

Dhe për më tepër, vendet nordike nuk janë saktësisht homogjene. Rreth 8 për qind e popullsisë finlandeze është e lindur jashtë vendit, pothuajse e njëjta përqindje si në Danimarkë, ku 7,5 për qind janë të huaj. Kjo nuk është aq e ndryshme nga vendet si Franca, ku emigrantët përbëjnë rreth 10 për qind të popullsisë.

Dhe nëse ende argumentoni se 10 për qind është domethënëse, gjetjet nga Raporti Botëror i Lumturisë 2018 treguan se pjesa e emigrantëve në një vend nuk ka ndikim në nivelin mesatar të lumturisë së atyre që kanë lindur aty..

Nga vendet më të lumtura, 10 në listë kishin një përqindje të përbashkët emigrantësh mesatarisht 17.2 për qind, që është rreth dy herë më shumë se mesatarja globale.

Dhe ajo që është akoma më e rëndësishme. Analizat e tjera tregojnë se efekti i diversitetit etnik në besimin social bëhet i parëndësishëm kur ka institucione qeveritare cilësore. Dhe kjo na çon te elementi detyrues pas lumturisë nordike: besimi.

John F. Helliwell, i cili ka punuar në sondazhet e lumturisë për 25 vjet është pyetur: Si mund të jenë kombet të lumtura, në stilin nordik?

“Përgjigja e thjeshtë është të shënosh lart në variabla”, duke iu referuar gjashtë treguesve kryesorë në Raportin Botëror të Lumturisë – PBB për frymë, mbështetja sociale, jetëgjatësia, liria, bujaria dhe korrupsioni.

“Por aty ku nordikët janë me të vërtetë në krye, është besimi dhe dashamirësia, si brenda institucioneve të tyre zyrtare ashtu edhe sjelljes së tyre private”.

Çfarë do të thotë kjo, në praktikë? Për herë të parë në vitin 2023, Raporti Botëror i Lumturisë vlerësoi madhësinë e hendekut të lumturisë midis gjysmave gjithnjë e më pak të lumtura të popullsisë. Një renditje më e lartë do të thotë pabarazi më e ulët e lumturisë.

Vendet nordike renditen të gjitha lart në barazi, që do të thotë se pabarazia e lumturisë është praktikisht inekzistente.

Shumica e popullatës së tyre e konsiderojnë veten të lumtur.

Anasjelltas, Afganistani kishte gjithashtu një nga boshllëqet më të vogla të lumturisë në WHR 2023, “por për arsyet më të këqija: askush nuk është i lumtur”.

Këto kanë një ndikim të rëndësishëm dhe pozitiv në kënaqësinë e jetës (aq shumë në fakt, sa Indeksi i Perceptimit të Korrupsionit mund të funksionojë si një parashikues se kush do të arrijë në krye ose në fund të renditjes së lumturisë).

Të dhënat tregojnë se njerëzit janë më të kënaqur me jetën e tyre në vendet ku ka cilësi institucionale. Kjo zakonisht ndahet në cilësinë demokratike dhe cilësinë e ofrimit. Ky i fundit është ai që lidhet më fort me lumturinë e qytetarëve, sipas ËHR: pensione të mira, leje prindërore bujare, mirëmbajtje për të sëmurët dhe invalidët, shëndetësia dhe arsimi falas, përfitimet solide të papunësisë, etj.

Institucionet qeveritare cilësore janë të suksesshme në uljen e niveleve të pabarazisë dhe kjo i bën njerëzit të lumtur sepse mendojnë se mund t’u besojnë institucioneve të tyre publike.

Nëse shikoni mbizotërimin e emocioneve pozitive në vende të ndryshme në të gjithë raportet Botërore të Lumturisë, Amerika Latine zakonisht zë vendin e parë, megjithatë këto vende nuk arrijnë as në 20 vendet e para në renditjen e përgjithshme për lumturinë.

Nga ana tjetër, vendet nordike dalin si më të lumturat, por nuk është vendi ku njerëzit raportojnë emocionet pozitive më të shpeshta.

Në fakt, mënyra se si njerëzit nga kombet skandinave e perceptojnë veten e tyre është mjaft melankolike.

Vendet nordike kanë një lidhje historike me shkallë të lartë të vetëvrasjeve. Në vitin 1990, për shembull, shkalla e vetëvrasjeve në Finlandë ishte aq e lartë sa që vendi krijoi dhe zbatoi strategjinë e parë në botë për parandalimin e vetëvrasjeve.

Vendet nordike kanë arritur të hyjnë në një cikël shumë të virtytshëm, ku institucionet efikase dhe demokratike janë në gjendje t’u ofrojnë qytetarëve siguri, në mënyrë që qytetarët t’u besojnë institucioneve dhe njëri-tjetrit, gjë që i bën ata të votojnë për politikanët që premtojnë dhe ofrojnë një model të suksesshëm mirëqenieje.

Megjithatë, ka disa gjëra që mund të bëni në të vërtetë. Ne zbulojmë se njerëzit janë shumë, shumë më të lumtur nëse ndjejnë se janë në një mjedis ku njerëzit do të kujdesen për ta. Dhe është me të vërtetë e rëndësishme t’u thuash njerëzve këtë sepse ata nuk arrijnë të kuptojnë në të gjithë botën se sa bujarë janë njerëzit e tjerë..

Besimi që kemi tek të tjerët është në fakt më i lartë se ai që ne mendojmë se është. Mungesa e këtij besimi na bën të pakënaqur. Ose të paktën, jo të lumtur si nordikët.

Helliwell thotë gjithashtu se një nga arsyet që njerëzit nënvlerësojnë dashamirësinë e fqinjëve të tyre është sepse ata nuk dëgjojnë për të në media.

Kjo bën një rast për lajme të mira dhe tregon se ato janë vërtet të rëndësishme sepse është ajo që përcakton se çfarë mendoni për fqinjët tuaj.

*Tibo News