Përmes platformave të ndryshme, ekraneve kompjuterike dhe televizorëve, sot kemi mundësinë të shohim filmat që duam, dhe asgjë nuk na ikën pasi mund të vijojmë aty ku e lamë, mund ta kthejmë e mund të shmangim ndonjë skenë shqetësuese. Filmat janë ato që gjithmonë kanë argëtuar njerëzit në ditë pushimi apo pas një dite të lodhshme pune. Por në shumicën e rasteve në arrijmë të parashikojmë ngjarjet në filma, apo më tepër fundin e tyre. Ndërsa janë të rrallë filmat që na lënë të surprizuar në fund. E keni pyetur ndonjëherë veten se pse ndodh kjo? Më poshtë do të lexoni disa arsye që i japin kuptim edhe parashikimit tonë.

Struktura të njohura të skenarit: Shumë filma ndjekin një strukturë të njohur të skenarit që kemi parë më parë, si udhëtimi i heroit ose struktura me tre akte. Për shkak se ne jemi të njohur me këto struktura, shpesh mund të parashikojmë se çfarë do të ndodhë më pas.

Klishe: Filmat shpesh përdorin metafora klishe që kemi parë më parë, të tilla si trekëndëshi i dashurisë, monologu i “karakterit të keq” ose fundi i kthesës. Kur shohim këta elementë të njohur, shpesh mund të parashikojmë se çfarë do të ndodhë më pas bazuar në përvojën tonë të kaluar.

Parathënie: Filmat shpesh përdorin parathënie për të lënë të kuptohet se çfarë do të ndodhë më vonë në histori. Për shembull, nëse një personazh përmend se ata kanë frikë nga lartësitë në fillim të filmit, ne mund të parashikojmë që ata do të duhet të përballen me frikën e tyre më vonë.

Konventat e zhanreve të filmave: Zhanre të ndryshme filmash kanë konventat dhe pritshmëritë e tyre, dhe ne shpesh parashikojmë se çfarë do të ndodhë bazuar në ato konventa. Për shembull, në një komedi romantike, ne mund të presim që çifti të ketë një keqkuptim që i largon ata përpara se të ribashkohen përfundimisht në fund.
Ndërsa mund të jetë argëtuese të parashikosh se çfarë do të ndodhë në një film, është gjithashtu e rëndësishme të mbani mend se jo të gjithë filmat ndjekin modele të parashikueshme. Disa filma përmbysin pritshmëritë tona ose na befasojnë me kthesa të papritura, të cilat mund të bëjnë një përvojë shikimi më të paharrueshme dhe emocionuese.

Këtu janë 5 struktura të njohura të skenareve që përdoren zakonisht në filma:

Udhëtimi i heroit: Kjo është një strukturë klasike e skenarit që ndjek heroin ndërsa ata nisin një udhëtim, përballen me sfida dhe pengesa dhe në fund arrijnë qëllimin e tyre. Shembuj të filmave që ndjekin udhëtimin e heroit përfshijnë Star ëars, The Lord of the Rings dhe Harry Potter.

Struktura me tre akte: Kjo është një strukturë e zakonshme e skenarit që ndan një histori në tre pjesë: vendosja, përballja dhe zgjidhja. Vendosja përcakton personazhet dhe botën në të cilën ata jetojnë, përballja paraqet konfliktin kryesor dhe zgjidhja zgjidh konfliktin dhe e çon historinë në një përfundim të kënaqshëm. Shumë filma, nga The Godfather tek The Shaëshank Redemption, ndjekin këtë strukturë.

Kërkimi: Kjo strukturë e skenarit përfshin një grup personazhesh që shkojnë në një udhëtim për të gjetur një objekt të caktuar ose për të arritur një qëllim specifik. Shembuj të filmave që ndjekin strukturën e kërkimit përfshijnë Magjistarin e Ozit, Indiana Jones dhe Raiders of the Lost Ark dhe The Goonies.

Historia e moshës: Kjo strukturë e skenarit ndjek një protagonist të ri ndërsa ata lundrojnë në sfidat e rritjes dhe të të rriturit. Këta filma shpesh eksplorojnë tema të identitetit, vetë-zbulimit dhe rritjes personale. Shembuj të filmave të skenareve me këtë skemë përfshijnë The Breakfast Club, Stand by Me dhe Lady Bird.

Historia e dashurisë: Kjo strukturë e skenarit sillet rreth një marrëdhënie romantike midis dy personazheve dhe ndjek udhëtimin e tyre ndërsa lundrojnë në uljet dhe ngritjet e dashurisë. Filmat me histori dashurie shpesh eksplorojnë tema të sakrificës, angazhimit dhe rritjes personale. Shembuj të filmave që ndjekin strukturën e historisë së dashurisë përfshijnë The Notebook, Romeo and Zhuliet dhe Titanic.

Këtu janë 5 klishe të njohura që përdoren zakonisht për skenarët e filmave lehtësisht të parashikueshëm:

Trekëndëshi i dashurisë: Kjo klishe përfshin një situatë romantike në të cilën një personazh duhet të zgjedhë midis dy interesave të dashurisë. Ky është një skenar i zakonshëm në komeditë dhe dramat romantike, dhe shpesh përdoret për të krijuar tension dhe dramë. Shembujt përfshijnë Tëilight, The Hunger Games dhe The Notebook.

Monologu i personazhit të keq: Kjo klishe përfshin “të keqin” që i shpjegon heroit planin ose motivimet e tij përpara se të përpiqet të kryejë veprën e tij të keqe. Kjo përdoret shpesh si një mjet skenari për t’i shpjeguar historinë audiencës dhe për t’i dhënë heroit një shans për të prishur planin e tij. Shembujt përfshijnë The Dark Knight, Austin Poëers dhe The Incredibles.

Kthesa e detyruar: Kjo klishe përfshin një zbulim befasues ose kthesë skenari në fund të një filmi që ndryshon perceptimin e audiencës për historinë. Kjo shpesh përdoret për të krijuar një ndjenjë befasie dhe për të mbajtur audiencën të angazhuar. Shembujt përfshijnë “The Sixth Sense”, “The Usual Suspects” dhe “Fight Club”.

Efekti i trajnimit: Kjo klishe përfshin një sekuencë në të cilën një personazh i nënshtrohet trajnimit intensiv për të përmirësuar aftësitë ose aftësitë e tij. Kjo përdoret shpesh në filma aksion dhe sportiv për të treguar përparimin dhe rritjen e personazhit. Shembujt përfshijnë Rocky, The Karate Kid dhe Mulan.

Fundi i lumtur: Ky litar përfshin një histori që përfundon me një notë pozitive, me personazhet që arrijnë qëllimet e tyre dhe jetojnë të lumtur përgjithmonë. Kjo është një klishe e zakonshme në filmat që ndihen mirë dhe komeditë romantike, dhe shpesh përdoret për të lënë audiencën të ndihet i ngritur. Shembujt përfshijnë Pretty ëoman, The Princess Diaries dhe Love Actually.

Këtu janë 10 teknika të njohura të “parashikimit” që përdoren zakonisht në filma:

Arma e Çehovit: Kjo teknikë përfshin prezantimin e një objekti ose informacioni në dukje të parëndësishëm në fillim të filmit, i cili më vonë bëhet vendimtar për komplotin. Publiku shpesh inkurajohet të kujtojë objektin ose informacionin dhe të parashikojë rëndësinë e tij. Shembujt përfshijnë sajë në Citizen Kane dhe inhalatorin e astmës në Pulp Fiction.

Shenjat vizuale: Kjo teknikë përfshin përdorimin e shenjave vizuale për të paraqitur ngjarje ose tema në film. Për shembull, një qiell i errët dhe i stuhishëm mund të përdoret për të paralajmëruar rrezikun ose konfliktin, ose një ngjyrë e veçantë mund të përdoret për të përfaqësuar një personazh ose temë. Shembujt përfshijnë përdorimin e së kuqes në Sensin e Gjashtë dhe përdorimin e ngjyrës blu në The Shaëshank Redemption.

Dialog: Kjo teknikë përfshin përdorimin e dialogut për të nënkuptuar ngjarjet ose temat që do të ndodhin më vonë në film. Për shembull, një personazh mund të përmendë një frikë ose një qëllim që bëhet i rëndësishëm më vonë, ose një linjë dialogu mund të ketë një kuptim të dyfishtë që bëhet i qartë më vonë. Shembujt përfshijnë përdorimin e frazës “Unë shoh njerëz të vdekur” në Ndjenja e Gjashtë dhe përmendja e “buthave” në Citizen Kane.

Muzika: Kjo teknikë përfshin përdorimin e muzikës për të krijuar një humor ose për të paralajmëruar ngjarjet në film. Për shembull, muzika ogurzi mund të përdoret për të paralajmëruar rrezikun ose pezullimin, ose një këngë e veçantë mund të përdoret për të përfaqësuar një personazh ose temë. Shembujt përfshijnë përdorimin e temës Jaës për të paralajmëruar pamjen e peshkaqenit dhe përdorimin e këngës “As Time Goes By” në Casablanca.

Backbacks: Kjo teknikë përfshin përdorimin e rikthimeve për të dhënë informacion rreth ngjarjeve që kanë ndodhur përpara afatit kohor të filmit, ose për të lënë të kuptohet për ngjarjet që do të ndodhin më vonë në film. Për shembull, një personazh mund të ketë një rikthim në fëmijërinë e tij që shpjegon motivimet ose frikën e tij, ose një rikthim mund të zbulojë një të dhënë që bëhet e rëndësishme më vonë. Shembujt përfshijnë përdorimin e rikthimeve në The Godfather dhe përdorimin e tregimit jolinear në Pulp Fiction.

Simbolizmi: Kjo teknikë përfshin përdorimin e objekteve ose imazheve simbolike për të përfaqësuar një ide ose temë më të madhe dhe për të paralajmëruar ngjarjet në film. Për shembull, një pasqyrë e thyer mund të simbolizojë fatin e keq ose një marrëdhënie të thyer, ose një flutur mund të simbolizojë transformimin ose rilindjen. Shembujt përfshijnë përdorimin e një lepuri të bardhë në Donnie Darko dhe përdorimin e një trëndafili në American Beauty.

Tregimi paralel: Kjo teknikë përfshin tregimin e dy ose më shumë tregimeve të veçanta që përfundimisht konvergojnë, shpesh me një linjë historie që parashikon ngjarje në tjetrën. Për shembull, përvojat në dukje të palidhura të një personazhi në fillim të filmit mund të zbulohen më vonë se lidhen me komplotin kryesor. Shembujt përfshijnë përdorimin e tregimeve paralele në The Prestige dhe përdorimin e afateve të shumta kohore në Arrival.

Ironia: Kjo teknikë përfshin përdorimin e ironisë për të krijuar një kontrast midis asaj që audienca pret të ndodhë dhe asaj që ndodh në të vërtetë. Për shembull, një personazh mund të bëjë një deklaratë që më vonë zbulohet se është e pavërtetë ose ironike, ose një veprim në dukje i pafajshëm mund të ketë më vonë pasoja të tmerrshme. Shembujt përfshijnë përdorimin e ironisë në The Truman Shoë dhe përdorimin e ironisë së situatës në The Departed.

Kontrastues të personazhit: Kjo teknikë përfshin prezantimin e një personazhi që është i ngjashëm me personazhin kryesor në disa mënyra, por që në fund shërben për të nxjerrë në pah të metat ose pikat e forta të personazhit kryesor. Kontrasti i personazhit mund të parashikojë ngjarje ose tema që do të prekin personazhin kryesor më vonë në Shembujt përfshijnë përdorimin e Tyler Durden si një fletë për tregimtarin në Fight Club dhe përdorimin e Darth Vader si një fletë për Luke Skyëalker në Star ëars.

Vendosja: Kjo teknikë përfshin përdorimin e vendosjes ose vendndodhjes së një skene për të parashikuar ngjarje ose tema në film. Për shembull, një personazh mund të gjendet në një mjedis të rrezikshëm ose të panjohur, i cili parashikon sfidat me të cilat do të përballen më vonë. Shembujt përfshijnë përdorimin e Hotel Overlook në The Shining dhe përdorimin e qytetit të Gotham në Batman Begins.

Këtu janë disa zhanre që përdoren zakonisht në filma:

Aksion: Filmat aksion shpesh përfshijnë një hero që duhet të përdorë forcën fizike, aftësitë luftarake dhe/ose mjetet për të mposhtur një zuzar dhe për të shpëtuar ditën. Elementet e zakonshme të zhanrit përfshijnë skena ndjekjeje, shpërthime, beteja me armë, luftime trup më dorë dhe ndjekje me shpejtësi të lartë.

Komedi: Filmat komedi janë krijuar për ta bërë audiencën të qeshë, shpesh përmes përdorimit të humorit, shakave dhe satirës. Elementet e zakonshme të zhanrit përfshijnë dialogun e mprehtë, komedinë slapstick, parodi të zhanreve të tjera dhe situata absurde.

Horror: Filmat horror synojnë të trembin, shokojnë ose emocionojnë audiencën, shpesh përmes përdorimit të suspensisë, grykës dhe elementëve të mbinatyrshëm. Elementet e zakonshme të zhanrit përfshijnë kërcime, muzikë dhe ndriçim atmosferik, përbindësha, fantazma dhe tmerr psikologjik.

Romancë: Filmat romantikë shpesh fokusohen në një histori qendrore dashurie midis dy personazheve, me pengesa dhe konflikte që i pengojnë ata të jenë së bashku. Elementet e zakonshme të zhanrit përfshijnë mjedise romantike, gjeste madhështore dashurie, momente emocionale dhe përfundime të lumtura.

Fantashkencë: Filmat fantastiko-shkencor shpesh eksplorojnë mjedise, teknologji dhe shoqëri futuriste ose të botës tjetër. Elementet e zakonshme të zhanrit përfshijnë teknologjinë e përparuar, udhëtimin në hapësirë, alienët, udhëtimin në kohë dhe të ardhmen spekulative.

Thriller: Filmat thriller synojnë të krijojnë pezullim dhe tension, shpesh përmes përdorimit të misterit, rrezikut dhe dramës psikologjike. Elementet e përbashkëta të zhanrit përfshijnë kthesat e skenarit, varëset e shkëmbinjve, aksionet e larta dhe skenat intensive të veprimit.

ëestern: Filmat perëndimor zhvillohen në Perëndimin Amerikan gjatë fundit të shekullit të 19-të dhe shpesh shfaqin kauboj, të jashtëligjshëm dhe ligjvënës. Elementet e zakonshme të zhanrit përfshijnë përleshjet me armë, hipur mbi kalë, sallone dhe peizazhe të thyera.

Këto janë vetëm disa shembuj të shumë zhanreve dhe nënzhanreve që ekzistojnë në kinema. Çdo zhanër ka nëngrupin e vet të ndarjeve dhe krijuesit e filmave shpesh luajnë me këto zhanre për të krijuar filma unikë dhe inovativë brenda secilit zhanër.