Italianët po vendosin nëse do të zgjedhin qeverinë e tyre më të djathtë që nga Lufta e Dytë Botërore, në një zgjedhje që po ndiqet nga afër në të gjithë Evropën.

Giorgia Meloni drejton partinë e ekstremit të djathtë “Vëllezërit e Italisë” dhe po synon të bëhet kryeministrja e parë femër e vendit e lidhur me dy parti të tjera të djathta.

Ajo e ka zbutur imazhin e saj dhe i vjen keq që lidhet me të kaluarën fashiste të Italisë.

Ajo mbështet sanksionet perëndimore ndaj Rusisë dhe ka zbutur retorikën ndaj Evropës.

Por ajo ende përqafon një slogan të vjetër të miratuar nga fashistët “Zoti, atdheu dhe familja”, ajo është shprehur kundër “lobit LGBT” dhe ka bërë thirrje për një bllokadë detare të Libisë për të ndaluar migrimin.

Votimi vazhdon deri në orën 23:00, kur exit poll-et dhe projeksionet do të japin një ide se kush ka fituar.

Ekonomia e Italisë po rritej pas pandemisë Covid-19, por më pas kriza energjetike e shkaktuar kryesisht nga pushtimi i Ukrainës nga Rusia bëri që çmimet të rriteshin. Ndërsa politikanët kanë kaluar ditët e fundit duke u grindur për Rusinë dhe Evropën, italianët janë më të shqetësuar për pagesën e faturave të tyre.

BE-ja pranoi t’i dërgonte Italisë 200 miliardë euro grante dhe kredi për rimëkëmbjen pas Covid-it, por kjo është e kushtëzuar me reformat e dakorduara nga qeveria e unitetit në largim e Mario Draghit. Giorgia Meloni ka kërkuar që plani të rishikohet dhe ka folur për të bërë më shumë për të “mbrojtur” interesat kombëtare të Italisë në BE.

Nuk është çudi që shumë nga liderët evropianë po e shikojnë këtë votim nga afër.

Deri në fillim të gushtit, partitë e majta dhe të qendrës italiane synonin të ngrinin një sfidë të përbashkët ndaj aleancës Meloni. Por ata nuk arritën marrëveshje dhe rivali më i madh i zonjës Meloni në sondazhe kreu i Partisë Demokratike të qendrës së majtë Enrico Letta tani përballet me një luftë të vështirë.

Ai madje ndan disa politika me Lëvizjen Pesë Yjet e udhëhequr nga Giuseppe Conte, por ato nuk shohin sy për sy.

Nga e djathta në të majtë, politikanët pajtohen se sistemi shkollor i Italisë është në një gjendje të keqe.

Italianët po zgjedhin dy dhoma të parlamentit, Dhomën dhe Senatin dhe sipas rregullave të reja madhësia e tyre është ulur me një të tretën, kështu që Dhoma ka 400 vende dhe Senati 200.

Kjo ka të ngjarë të ndihmojë më së shumti aleancën fituese, kur shoqërohet me sistemin zgjedhor të përzier të Italisë. Më shumë se një e treta e vendeve fitohen nga një garë elektorale në stilin e Mbretërisë së Bashkuar dhe më shumë se 60% nga përfaqësimi proporcional në të gjithë Italinë.

Çdo aleancë që fiton 40% të votave mund të fitojë deri në 60% të vendeve, besojnë komentuesit italianë. Është një sistem i ri, kështu që po vëzhgohet nga afër, dhe veçanërisht nga aleanca e krahut të djathtë, sepse ata kanë nevojë për mbështetjen e dy të tretave të parlamentit për të realizuar një nga politikat e tyre kryesore.

Edhe nëse Vëllezërit e Italisë kryesojnë votën dhe aleatët e Giorgia Melonit i japin asaj një shumicë të përgjithshme, nuk është vendimi i tyre që të bëhet kryeministre. Kjo i takon Presidentit Sergio Mattarella, i mbështetur nga parlamenti dhe ai luan një rol të rëndësishëm në kushtetutën e Italisë.

Zonja Meloni dhe aleatët e saj duan një ndryshim rrënjësor në rolin e tij duke e bërë atë një kryetar shteti të zgjedhur drejtpërdrejt dhe jo një figurë të paanshme të zgjedhur nga parlamenti. “Presidentializmi” mund të tingëllojë më demokratik, por ka një arsye pse disa italianë janë të shqetësuar nga mendimi për t’i dorëzuar më shumë pushtet kreut të shtetit të tyre dhe kjo gjithashtu shkon prapa në përvojën e mëparshme të fashizmit të Italisë.

 

*TiboNews