
A do të zhduken fluturat Monarch?
Flutura migruese Monarch, e dalluar nga paleta e saj e ngjyrave zi-portokalli lehtësisht e dallueshme, tani renditet si e rrezikuar dhe mund të zhduket nëse nuk merren veprime të mëtejshme për të ndalur ndryshimet klimatike dhe për të rivendosur habitatet e saj.
Bashkimi Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN), një organizatë ruajtjeje me bazë në Zvicër që monitoron statusin e jetës së egër, shtoi fluturën migruese Monarch (Danaus plexippus plexippus) në listën e specieve të kërcënuara në korrik. Lista e Kuqe e IUCN tani përfshin më shumë se 41,000 specie që po përballen me zhdukjen.
Shërbimi i Peshkut dhe Botës së Egër të SHBA-së, i cili ndihmon në zbatimin e Aktit të Specieve të Rrezikuara, ndërkohë, e ka renditur fluturën migruese Monarch si një kandidat për përfshirje në listën e kafshëve të egra të rrezikuara dhe të kërcënuara që nga dhjetori 2020.
Flutura Monarch nuk është vetëm pjalmuese dhe e bukur, por gjithashtu unike pasi janë të vetmet flutura që bëjnë migrim të dyanshëm siç bëjnë zogjtë. Në Amerikën e Veriut lindore drejtohen në jug drejt maleve Sierra Madre të Meksikës, ndërsa ata që jetojnë në perëndim drejtohen në rajonet e buta bregdetare të Kalifornisë. Në verë, fluturat kthehen në vende në të gjithë Shtetet e Bashkuara dhe Kanada për t’u shumuar.
Sipas një vlerësimi të ri nga IUCN, popullsia e fluturave migruese Monarch, një nëngrup i fluturës Monarch, ka rënë nga 22 në 72 për qind gjatë dhjetë viteve të fundit, për shkak të pesticideve dhe herbicideve, si dhe shpyllëzimit për zhvillim urban dhe zgjerimi bujqësor. Ndryshimet e shkaktuara nga njeriu në formën e thatësirës, zjarreve dhe temperaturave ekstreme, po kërcënojnë gjithashtu barërat e qumështit, të vetmet bimëve që lavat e Monarch ushqehen me të. Ngjarjet e rënda të motit kanë vrarë gjithashtu miliona flutura migruese Monarch, sipas IUCN.
Popullsia e fluturave migruese Monarch perëndimore përballet me rrezikun më të madh të zhdukjes. Kjo popullsi ka rënë me rreth 99.9 për qind gjatë 40 viteve të fundit, nga dhjetë milionë në vitet 1980. Ekspertët janë të shqetësuar se nuk kanë mbetur mjaft flutura për ta mbajtur popullsinë gjallë.
Por ka ende shpresë. Për të ndihmuar në rritjen e numrit të këtyre fluturave, shkencëtarët rekomandojnë mbjelljen e më shumë luleve të qumështit dhe nektarit, ruajtjen e pyjeve dhe kufizimin e përdorimit të pesticideve dhe herbicideve në gamën e fluturave.
IUCN përditësoi gjithashtu statusin e disa specieve të tjera. Peshku-Bli Yangtze (Acipenser dabryanus) tani renditet si i zhdukur në natyrë dhe 17 lloje të tjera të këtij peshku tani njihen si të rrezikuara në mënyrë kritike. Peshku kinez (Psephurus gladius) është zhdukur po ashtu.
Por njoftimi i IUCN nuk ishte i gjithi me lajme të këqija, pasi numri i tigrave të rrezikuar po rritet, me një rritje prej 40 për qind që nga viti 2015. Një pjesë e rritjes mund të shpjegohet me përpjekje më të mira monitoruese, por popullsia e tyre duket se është e qëndrueshme ose në rritje.
*TiboNews